MALCOLM’UN HAC ÖYKÜSÜ
“Hiç şüphesiz ırk fikrinin
Tarihteki en büyük
Kurbanı zencilerdir…”
Siyahların maruz kaldığı insanlık dışı muamelelerin en güçlü delili ve İslam’ın tedavi edici vasfının en etkili şahidi Amerikalı olup sonradan İslam’a yönelen Malcolm X adıyla tanınan el-Malik el-Şahbaz’ın otobiyografisidir.1
Malcolm’un öyküsünün en çarpıcı kısmı Hac ziyaretiyle ilgili bölümüdür. O hac tecrübesini son derece içten ve etkileyici üslubuyla şöyle özetlemektedir:
“Yeryüzündeki otuz dokuz yılımda her şeyin yaratıcısı önünde ilk kez Mekke-i Mükerreme’de kıyama durdum ve ilk kez orada kendimi bir insan olarak hissettim.”
Malcolm X rengin ve ırkın hayatın en temel gerçekleri olduğu ırkçı Amerika gibi bir çevreden Daru’l-İslam’a Hac için gitti. Aslında gerçekten Hac için gitmişti, fakat bu kendisinin de söylediği gibi hayatının yönünü değiştiren bir tecrübenin başlangıcı olmuş, ona insanlığını iade etmişti. Daha Kahire’den bindiği Cidde uçağında, uçaktaki ‘beyaz, siyah, esmer, kızıl ve sarışın insanlar, mavi gözlüler ve kendisi gibi kıvırcık saçlıların hepsinin kardeş olduğunu görüp etkilenmiştir. Hepsi hepsine aynı şerefi bahşeden aynı tanrıya, Allah’a hamdediyordu.”
“Şimdiye kadar hiçbir zaman bu kadar ibadet etme arzusu duymamıştım ve odamda seccademe kapandım.”
Malcolm’un otobiyografisi insanın birliği konusunda daha açık bir hale gelmektedir. Şeytani beyaz adam imajı çökmüştür. Onun söylemindeki ana tema artık kardeşliktir. Hac da kendisini en çok etkileyen şeyin ne olduğu sorulduğunda şu cevabı verir:
“Kardeşlik! Dünyanın dört bir yanında bütün ırkların ve renklerin insanları tek vücut halinde bir araya geliyorlar. Bu benim tek olan Allah’ın gücüne olan inancımı perçinledi.”
Kendisi daha sonra bunu renk körlüğü olarak ifade etmiştir. Haccını tamamladığında o artık değişmiş bir adamdı. O artık sadece el-Hacc Malik el-Şahbaz değildi. Artık her yönüyle tam bir insandı.
Teninin rengi dolayısıyla ona çok görülen insanlık, Arafat’ın eteklerinde ona tümüyle iade edilmişti. O artık Allah’ın tam bir yaratığı ve kuluydu. Bu noktada bütün içtenliğiyle şunları söylemektedir:
“Bu kadim kutsal belde de, İbrahim(as)’in, Muhammed(sas.)’in ve diğer kitap sahibi peygamberlerin ülkesinde, her renk ve ırkın mensupları tarafından yaşanan içten konukseverliğe ve gerçek kardeşlik ruhuna başka hiçbir yerde şahit olmadım. Geçen hafta boyunca her renkten insanın etrafımı kuşatıp gösterdikleri cana yakınlık beni adeta büyüledi.
Kutsal Mekke şehrini ziyaret etme şerefine erdim. Muhammed isimli genç bir tavafçının (mutavvıf) öncülüğünde Kâbe’yi tavaf görevini ifa ettim. Zemzem’den içtim. Safa ve Merve arasındaki gidiş gelişlerimi tamamladım. Mina ve Arafat’ta dua ettim ve namaz kıldım. Dünyanın dört bir yanından on binlerce hacı vardı çevremde. Mavi gözlü sarışınlardan tutun da siyah tenli Amerikalılara kadar her renkten insanlardı bunlar…
Amerika’nın İslam’ı anlamaya ihtiyacı var. Zira İslam, ırk sorununu toplumdan çıkarıp” atmış tek dindir. İslam dünyasındaki ziyaretlerim boyunca Amerika’da “beyaz” olarak kabul edilen insanlarla buluştum, konuştum, aynı sofraya, oturdum. Ancak İslam dini onların kafasında “beyaz adam” tavrı bırakmamıştı. Daha önce renklerine bakılmaksızın her ırktan insanın halis ve samimim bir kardeşliği yaşadığına şahit olmamıştım.
İslam dünyasındaki son on bir günümde gözleri masmavi, saçları sapsarı ve tenleri bembeyaz Müslüman kardeşlerimle aynı kaptan yemek yedim, aynı bardaktan su içtim, aynı odayı paylaştım. Ve bu ‘beyaz’ Müslümanların söz ve davranışlarında Nijerya’nın, Sudan’ın ve Gana’nın siyah Afrikalı Müslümanlar arasında hissettiğim samimiyetin aynısını hissettim.
Bizler gerçekten aynıydık(kardeşlerdik). Zira onların bir Allah’a olan inançları kafalarındaki, davranış ve tavırlarındaki ‘beyaz’ ı kovmuştu. Buradan hareketle, beyaz Amerikalıların Allah’ın birliğini kabul etmesi halinde belki de insanın birliğini de kabul edebileceklerini sanıyorum. Böylece belki renkteki farklılıkları dolayısıyla başkalarını incitmeyi, başkalarına zulmetmeyi bırakırlar.
Hamd, Âlemlerin Rabbi olan Allah’adır. Kardeşiniz el-Hacc Malik el-Şahbaz
(Malcolm X)”2
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 Bu eser Yaşar Kaplan ‘ın çevirisiyle İnsan Yayınları tarafından yayınlanmıştır: Alex Halley, Malcolm X, İstanbul 1984, 2. Baskı, 1990
2 Perviz Manzur, İslam ve Batı, s. 30-34’ ten kısaltılarak alınmıştır.
|
